#ԳյուղատնտեսականՆորարարություն #Ջրիպահպանում #ԿայունԳյուղատնտեսություն #ՈւզբեկստանԳյուղատնտեսություն #ՈռոգումԱրդիականացում #ԲնապահպանականԿայունություն
Ուզբեկստանում գյուղատնտեսությունը զգալի մարտահրավերի առաջ է կանգնած՝ երկրի ջրամատակարարման 36%-ը կորչում է հողային ջրանցքներում՝ ոռոգման հնացած մեթոդների պատճառով լրացուցիչ կորուստներով։ Նախագահ Շավքաթ Միրզիյոևն ընդգծում է ջրային ռեսուրսների հիմնախնդիրների հրատապությունը՝ կարևորելով արդիականացման անհրաժեշտությունը։ Այս հոդվածը ուսումնասիրում է Ուզբեկստանի գյուղատնտեսական լանդշաֆտը փոխելու վերջին տվյալները, կառավարության նախաձեռնությունները և լուծումները:
Ուզբեկստանի գյուղատնտեսության ոլորտը գտնվում է խաչմերուկում՝ բախվելով ջրի զգալի կորուստների և հնացած ոռոգման տեխնիկայի հետ: Միայն անցած տարվա ընթացքում ազգը սպառել է 39 միլիարդ խորանարդ մետր ջուր, ինչը ապշեցուցիչ քանակություն է մի երկրի համար, որտեղ գյուղատնտեսությունը կազմում է քաղցրահամ ջրի օգտագործման ավելի քան 90%-ը: Տագնապալի է, որ այս կենսական ռեսուրսի 36%-ը, որը համարժեք է 14 միլիարդ խորանարդ մետրին, կորել է հողային ջրանցքներում և փոսերում, ինչպես հաղորդում է նախագահ Շավքաթ Միրզիյոևը։ Ավելին, հավելյալ 5-6 միլիարդ խորանարդ մետր վատնվել է ոռոգման հնացած մեթոդների պատճառով՝ ստեղծելով անարդյունավետության և շրջակա միջավայրի լարվածության սարսափելի պատկեր:
Նախագահի մտահոգությունը հիմնավոր է. Ուզբեկստանի գյուղատնտեսական հողերի 70%-ում պահպանվում են ոռոգման հնացած պրակտիկաները, ինչը հանգեցնում է զգալի կորուստների: Սա պատկերացնելու համար 2.5 միլիոն հեկտար հողատարածքի համար տարեկան պահանջվում է 5000 պոմպ, որը սպառում է 7 միլիարդ կիլովատ/ժամ էլեկտրաէներգիա: Այնուամենայնիվ, այս պոմպերի տագնապալի 80%-ը գերազանցել է իրենց շահագործման ժամկետը՝ աշխատելով 35-40 տարի և նպաստելով ինչպես էներգաարդյունավետության, այնպես էլ ջրի վատնմանը:
Անդրադառնալով այս մարտահրավերներին՝ նախագահ Միրզիյոևը հրահանգներ է հրապարակել՝ ուղղված փոխակերպիչ փոփոխություններին: Նախ, նա ջատագովում է ջրանցքների բետոնապատումը՝ ջրի կորուստները զգալիորեն նվազեցնելու համար: Բացի այդ, հնացող պոմպերի փոխարինումը էներգաարդյունավետ այլընտրանքներով առաջնահերթություն է, ինչը նվազեցնում է ինչպես էներգիայի սպառումը, այնպես էլ ջրի վատնումը: Ավելին, հիդրոտեխնիկական կառույցներում ջրի ավտոմատացված չափման սարքերի տեղադրումը կբարձրացնի ջրի օգտագործման արդյունավետությունն ու հաշվետվողականությունը:
Այս իրավիճակի հրատապությունն ընդգծվում է Ուզբեկստանի ապագա ջրի կանխատեսումներով: Ջրային ռեսուրսների նախարարի առաջին տեղակալ Ազիմջոն Նազարովի խոսքով, մինչև 7 թվականը երկրին սպասվում է 2030 միլիարդ խորանարդ մետր ջրի պակասուրդ, եթե առկա միտումները պահպանվեն: Այս կոպիտ իրականությունը պահանջում է անհապաղ գործողություններ և նորարարություններ գյուղատնտեսության ոլորտում:
Այս մարտահրավերներին ի պատասխան՝ Ուզբեկստանի կառավարությունը վերջին երկու տարիների ընթացքում զգալի սուբսիդիաներ է հատկացրել ջրային տնտեսության ոլորտին: Այս միջոցները նպատակ ունեն հեշտացնել ջրի խնայող տեխնոլոգիաների ընդունումը և խթանել գյուղատնտեսության արդիականացման ջանքերը: Ներդրումներ կատարելով հետազոտություններում, ենթակառուցվածքներում և ոռոգման առաջադեմ տեխնիկայի ներդրմամբ՝ Ուզբեկստանը կարող է ճանապարհ հարթել գյուղատնտեսության կայուն ապագայի համար:
Ուզբեկստանի գյուղատնտեսության վերափոխումը կախված է ջրի կորուստները լուծելու և ոռոգման պրակտիկան արդիականացնելու նրա կարողությունից: Նախագահ Միրզիյոևի նախաձեռնությունները՝ զուգորդված ռազմավարական ներդրումներով և տեխնոլոգիական առաջընթացով, հույսի փարոս են տալիս։ Ընդգրկելով նորարարությունը՝ Ուզբեկստանը կարող է ոչ միայն մեղմել ջրի պակասը, այլև սերունդների համար զարգացնել կայուն գյուղատնտեսական հատվածը: