#Գյուղատնտեսություն #Ադրբեջան #Այգեգործություն #Բանջարաբուծություն #ԳյուղատնտեսականԱճ #Բուսաբուծություն #Արտահանում #Ժամանակակից Գյուղատնտեսություն #ԳյուղատնտեսականՄեքենա #ԿայունՖերմերություն
Վերջին երկու տասնամյակների ընթացքում Ադրբեջանն ականատես է եղել գյուղատնտեսական նշանակալի վերափոխումների, մասնավորապես այգեգործության և բանջարեղենի բուծման ոլորտներում: Այս հոդվածը ուսումնասիրում է մրգի և բանջարեղենի արտադրության էական աճը՝ ցուցադրելով երկրի հաջող գյուղատնտեսական քաղաքականությունը, գյուղատնտեսության ժամանակակից տեխնիկան և նորարարական մոտեցումները, որոնք հանգեցրել են բերքատվության և արտահանման զգալի առաջընթացի:
Վերջին 20 տարում, նախագահ Իլհամ Ալիևի գլխավորությամբ և պետական մեծ աջակցությամբ, Ադրբեջանի գյուղատնտեսության ոլորտը, ներառյալ այգեգործությունը և բանջարեղենի բուծումը, կայուն և շարունակական աճ է գրանցել: Գյուղատնտեսության նախարարության տվյալների համաձայն՝ հիմնական մշակաբույսերի՝ կարտոֆիլի, բանջարեղենի, սեխի արտադրությունն աճել է 1.6 անգամ՝ 3,366.9 թվականի համեմատ 2022 թվականին կազմելով 2003 հազար տոննա։ Հատկանշական է, որ բանջարեղենի արտադրությունն աճել է 1.7 անգամ։ Կարտոֆիլի աճը կազմել է 39.7%, իսկ սեխի մշակաբույսերն այս ժամանակահատվածում աճել են 31.6%-ով։
Այս աճի հիմնական գործոնն է եղել ջերմոցային պայմաններում բանջարեղենի մշակության ընդլայնումը։ Բարձրացել են նաև երկրի արտադրողականության ցուցանիշները՝ սեխի աճը 53.2 տոկոսով, կարտոֆիլը՝ 40 տոկոսով, բանջարեղենը՝ 2.1 անգամ։ 2022 թվականին արտադրողականության ցուցանիշները հասել են 233 ց/հա սեխի, 196 ց/հա բանջարեղենի և 190 ց/հա կարտոֆիլի համար։
Ավելին, Ադրբեջանում մրգերի և հատապտուղների արտադրությունն աճել է 2.2 անգամ՝ 1,253.1 թվականին 2022 թվականի համեմատությամբ հասնելով 2003 հազար տոննայի: Այս ուշագրավ նվաճմանը նպաստել են մոտ 222.4 հազար հեկտար տարածք ունեցող պտղատու այգիները: Պտղաբեր այգիների տարածքը նույնպես մինչև 174.4 թվականն ավելացել է մինչև 2022 հազար հեկտար: Հատկանշական է, որ ինտենսիվ մշակության մեթոդները հանգեցրել են այգիների տարածքի 32.3 տոկոս աճի և գերինտենսիվ այգիների 47.4 տոկոս աճի:
Պտղի և բանջարեղենի արտադրության այս աճը կարելի է վերագրել ինտենսիվ արտադրության մեթոդների, ժամանակակից տեխնոլոգիաների, կաթիլային ոռոգման համակարգերի, բարձր բերքատու բույսերի սորտերի և այլ ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործմանը: Արդյունքում, մրգի և բանջարեղենի արտադրության ոլորտում երկրի ինքնաբավության մակարդակը զգալիորեն բարձրացել է, ինչը հանգեցրել է արտահանման ծավալների էական աճի։
Արտահանման առումով Ադրբեջանը նկատել է մրգի, բանջարեղենի և դրանց վերամշակված արտադրանքի արտահանման զգալի աճ։ 2003-2022 թվականներին այդ ապրանքների ընդհանուր արտահանումն աճել է 4.2 անգամ՝ 490.4 թվականին հասնելով 667.6 մլն տոննայի կամ 2022 մլն ԱՄՆ դոլարի։ Արտահանման առաջատար ապրանքներ են դարձել, մասնավորապես, լոլիկը, արմավենը և ընկույզը։ Ավելին, կարտոֆիլի և սոխի արտահանումը նույնպես զգալի աճ է գրանցել՝ 15.7 թվականին հասնելով 2022 միլիոն տոննայի՝ 28 թվականի 2003 հազար տոննայի դիմաց։
Վերջին հինգ տարում մրգերի և բանջարեղենի պահածոների և օշարակների արտահանումը ֆիզիկական քաշով աճել է 38.5%-ով՝ հասնելով 19.6 հազար տոննայի՝ 24.7 թվականին 2022 մլն ԱՄՆ դոլար արժեքով։ Հատկանշական է, որ նռան օշարակի նման ապրանքների արտահանումն աճել է մոտ 28.6%-ով։
Գյուղատնտեսական տեխնիկայի ոլորտը նաև զգալի մասնագիտացում է ունեցել կարտոֆիլի և բանջարեղենի մշակության ոլորտում: Կարտոֆիլի տնկման և բերքահավաքի մեքենաների թիվն ավելացել է մոտ ութ անգամ՝ երկրում առկա են 64 կարտոֆիլ հավաքող և 141 փորող մեքենաներ: Մեքենաների հասանելիության այս աճը հանգեցրել է արտադրողականության բարձրացման՝ Ադրբեջանի գյուղատնտեսության ոլորտը դարձնելով ավելի արդյունավետ և մրցունակ համաշխարհային շուկայում:
Ադրբեջանի գյուղատնտեսության ոլորտը, հատկապես մրգի և բանջարեղենի արտադրության ոլորտում, զգալի աճ է գրանցել վերջին երկու տասնամյակների ընթացքում: Ժամանակակից տեխնոլոգիաների, մշակման ինտենսիվ մեթոդների և ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման շնորհիվ երկիրը հասել է զգալի առաջընթացի բերքատվության, արտադրողականության և արտահանման առումով: Այս ձեռքբերումները ոչ միայն նպաստում են երկրի տնտեսությանը, այլև ամրապնդում են նրա դիրքերը համաշխարհային գյուղատնտեսական շուկայում։